Monday, August 07, 2006

शामसुंदर, मदनमोहन

कालच हरे रामा हरे कृष्णाच्या सभासदाने मला देसी होटेलच्या बाहेर गाठून थोडेफ़ार स्वत : च्या काही मोहिमा, देवळाविषयी थोडेफ़ार आणी मुख्य म्हणजे भगवद गितेचे अत्यंत आकर्षक पुस्तक समोर करून सांगीतले, आम्ही डोनेशन घेतो पण तुमच्या मर्जीने, त्या बदल्यात हे पुस्तक तुमचे. मी हळूच पुस्तक उघडून बघितले तर आत संस्कृत मध्ये श्लोक आणि त्याचा अर्थ ईंग्रजीमध्ये. मी खर तर अर्थ मराठीत असलेले पुस्तक prefer केले असते. पण पुस्तकावरच कृष्ण अर्ज़ुनाचे आकर्षक चित्र असल्याने मला ते पुस्तक खाली ठेववेना. बरोबर असलेली मैत्रीण चल ना, हे लोक इथे बरेचदा असतात वगैरे सांगत होती. मी पण नाखूषीनेच पुस्तक टेबलावर परत ठेवले. खर तर आम्च्या घरी पुण्यात गितेचे संस्कृत ते मराठी असे पुस्तक आहे. आणि देशात जाऊन कधी पण ते आणता येईल वगैरे logical विचार मनात येतच होते. पण त्या पुस्तकाचा मोह पण सोडवत नव्हता. शेवटी मी निर्धार करून म्हंटले, नकोय मला आहे माझ्या घरी भारतात पुस्तक. ती नुसतीच हसली. तिने ते पुस्तक परत माझ्या हातात दिले. आणि म्हंटले घेऊन जा हे पुस्तक looks like you love it . ते खोटे थोडीच होते. मी नकळतच ते परत हातात घेतले. शेवटी मग ते मी घेतलेच. मदत किती दिली वगिअरे ते प्रश्ण गौण होते. निघताना ती विक्रेती मुलगी अवर्जून म्हणाली आमच देऊळ आहे इथे san jose मध्ये नकी ये. मी घरी आल्यावर ते पुस्तक थोडेफ़ार चाळले. खर तर त्यातली चित्रे बघितली. गुळगुळीत कव्हरवरच गितोपदेश करतानाच कृष्ण अर्ज़ुनाच चित्र डोळे भरून बघितले. कृष्ण माझा अत्यंत आवडता देव. किंबहूना गणपतीपेक्षा पण जास्त आवडता. माझ्या आईच्या वडिलांनी त्या काळी कर्नाटकातल्या एका मुलीशी (म्हणजे माझी आजी ) शी प्रेमविवाह केला होता. आजी कानडी असल्याने आजीकडे कृष्णाची अनेक पुस्तक कानडी भाषेत असायची. मी दर मे महिन्यात आजोळी गेले की ती सगळी पुस्तक बाहेर काढून ती देखणी चित्रे बघायची. खाली काय लिहिलय हे कळत नसे पण चित्रावरून गोष्टी सहज समजत. बाळकृष्णाने, किशोर वयातला कृष्णाने मला इतकी भुरळ पाडली होती की मी आजोबांकडे देवघरातला बाळकृष्ण मला द्या म्हणून लकडा लावला. शेवटी आजोबांनी मला एक लहानशी चिनी मातीची बाळकृष्णाची मुर्ती आणून दिली. दररोज सकाळ, दुपार संध्याकाळ मनात येईल तेंव्हा त्या कृष्णाला दगडाचे देवघर बांधून त्याची मिळतील ती फ़ुल वाहून पुजा करायची किंव्हा उरलेला वेळ तिला फ़्रोॅकच्या खिशात ठेऊन हिंडायचे. झोपताना पण तो माझ्या मुठीत ठेऊन मगच मला झोप लागायची. माझ्या मामाचे लग्न ठरले तेंव्हा मामी पहिल्यांदा घरात आली तेंव्हा तिला माझा बाळकृष्ण आवडला म्हणून आजोबांनी मला तो द्यायला लावला. त्याचा मला भयंकर राग आला होता की तुला दुसरा आणून देतो म्हंटल्यावर मी नकोय मला दुसरा तो थोडीच त्या कऊष्णासारखा असणारे म्हणत मी पुर्ण दिवस रडण्यात घालवलेला आठवतो आहे. मी ९वीच्या मे महिन्यात टायफ़ोईडने आजारी होते तेंव्हा बाकी काहीच करायला नसायचे म्हणून आजोबांच्या लायब्ररीतून अनेक कृष्णाची पुस्तके काढून वाचली होती. त्यातले एक पुस्तक ( मी नाव लिहून ठेवले नाही ह्याचा इतका पश्चाताप होतोय मला ) अतिशय सुंदर होते. कृष्णाच्या युद्धातल्या भुमिकेवर आणि त्यानंतरच्या त्याच्या आयूष्यावर ते पुस्तक होते. त्या काळात प्रथमच कृष्णाच्या सांदीपनी रुशींनंतरच्या आणी नंतरची रुक्मिणी स्वयंवर आणि सुदामा भेट अशा तुरळक गोष्टी सोडून बाकीचे कृश्णाचे जीवन समजले. कृष्णाचा मृत्यू कसा झाला हे देखिल तेंव्हाच समजले. हळू हळू मी मोठी होत गेले तशी तशी बाळकृष्णापेक्षा, राधा कृष्णापेक्षा तरूण मध्यमवयीन कृष्णाचे म्हणजे महायुद्धाततल्या त्याच्या भुमिकेचे आकर्षण वाढत गेले. कृष्णासारखा राजकारणी आणि अत्यंत हुषार माणूस / देव सापडणे मुश्किल. दिसायला तर तो मोहक होताच पण त्याचे बोलणे देखिल अत्यंत गोड असणार. तरीच नुसत्या स्त्रियाच काय पण कोणीही त्याच्यावर मोहित होत असणार. आणि त्याला आपल्यातल्या ह्या सामर्थ्याची पुरेपुर जाणिव असणार. म्हणूनच तर तो कुंतीला घेऊन युद्धाच्या आदल्या दिवशी कर्णाला भेटायला गेला. त्याला जाणिव असणार की कदाचित कर्णासमोर अर्जूनाचा टिकाव लागणे अवघड आहे. मला महित नाही युद्ध, किंवा त्याने पांडवांची मदत फ़क्त ते नात्यातले होते म्हणून केली की त्याला अजून काही साध्य करायचे होते. पण त्याने जे काही केले ते नक्कीच विचारपुर्वक आणि योजना आखून केले असणार. युगंधर वाचून काढले तेंव्हा नाही म्हणायला थोडी निराशाच झाली. का कुणास ठाऊक पुस्तक चांगलेच आहे पण कृष्णाभोवती जे अद्भुततेचे वलय आहे ते त्या पुस्तकात जाणवले नाही त्यामुळे ते मला तितकेसे आवडले नाही. अर्थात हे माझे मत. मी कधी काळी गितेचे काही अध्याय बाबा सांगतात म्हणून पाठ केले होते. पण कृष्ण मला इतका आवडतो म्हणून एकदा पुर्ण गिता वाचून समजून घ्यायची आहे. बाकी राहता राहिला माझ्या आवडीचा प्रश्ण तो तर तो बाळपणीचा खोडकर, राधेबरोबरचा खट्याळ कृष्णच मला जास्त भावेल. त्याचे अजून एक भावलेले रुप म्हणजे द्रोपदीचा सखा. असा सखा मिळवायला द्रोपदीने नक्कीच कोणतेतरी जबरदस्त पुण्य केले असणार. गेले काही दिवस हरे रामा हरे कृष्णाच्या मंदीरात जायचे जायचे मनात आहे पण योग जुळून येत नाहीये. कदाचित कृष्णाच्या मानात नसेल मी त्याला आत्ता भेटावे असे. बघू कधी बोलवतोय तो मला

3 comments:

Sachin said...

Liked ur post about krishna ! Especially thoughts about his part in the ultimate battle. Tu kadachit vachalach asashil pan 'Mrityunjay' madhe krishnacya hya rupa var barach vichar manthan kelela aahe. I would highly recommend giving it another read. I find something new everytime I read it.

Rachana said...

Thanks sachin. Yeah, I read Mrutyunjay when I was a school girl. I think I should read it again. :-)

Abhijit Bathe said...

Good one.
Keep it up.